‘उत्तिष्ठ गोविन्द त्यज निद्रां जगत्पतये।
त्वयि सुप्ते जगन्नाथ जगत् सुप्तं भवेदिदम्॥’
‘उत्थिते चेष्टते सर्वमुत्तिष्ठोत्तिष्ठ माधव।
गतामेघा वियच्चैव निर्मलं निर्मलादिशः॥’
‘शारदानि च पुष्पाणि गृहाण मम केशव।’
દેવઉઠી એકાદશી / પ્રબોધિની એકાદશીની મહિમા
કારતક માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશીને દેવઉઠી એકાદશી અથવા પ્રબોધિની એકાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. આ વર્ષે દેવઉઠી એકાદશી 4 નવેમ્બર 2022, શુક્રવારના રોજ આવે છે. કે જેને દેવોત્થાન એકાદશી પણ કહેવામાં આવે છે. માનવામાં આવે છે કે ભગવાન વિષ્ણુ અષાઢ માસની એકાદશીથી ચાર માસ માટે ગાઢ નિંદ્રામાં પોઢી જાય છે અને કારતક માસમાં આ એકાદશીએ જાગે છે. એટલા માટે આ દિવસને દેવઉઠી એકાદશી કહેવામાં આવે છે. આ દિવસથી ચાતુર્માસનો અંત થાય છે.
કહેવાય છે કે ચાર માસ દરમિયાન દેવ શયનના કારણે માંગલિક કાર્યો વર્જિત હોય છે.એટલે કે કોઈ પણ શુભ કે માંગલિક કાર્યો આ સમય દરમિયાન થાય નહિ કકેમકે તે સમય દરમિયાન પ્રભુની તે કાર્યમાં હાજરી હોતી નથી. પરંતુ દેવઉઠી એકાદશી બાદ દેવોત્થાન થાય છે અને ત્યારબાદ માંગલિક કાર્યો શરૂ થાય છે. આ દિવસે લોકો ઉપવાસ પણ રાખે છે અને વ્રત પણ રાખે છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે ઉપવાસ કરનારને મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય છે.
આ દિવસે તુલસી વિવાહ પણ કરવામાં આવે છે. પદ્મપુરાણના ઉત્તરખંડમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, દેવઉઠી એકાદશીનું વ્રત રાખવાથી એક હજાર અશ્વમેઘ યજ્ઞોનું ફળ મળે છે. અને આ એકડશીનો મહિમા બ્રહ્માજીએ નારદજીને કહી સંભળાવ્યો હતો કે જે આપણે આગળ વાંચીશું. આ એકાદશીના દિવસે જપ, તપ, સ્નાન, દાન ખૂબ ઉત્તમ માનવામાં આવે છે.
આ એકાદશીના દિવસે કેટલાક નિયમોનું પાલન કરવું જરૂરી છે, જેને ન કરવાથી વ્યક્તિ પાપનો દોષી બને છે અને તેને આ એકાદશીનું પુણ્ય ફળ મળતું નથી.
- તુલસીના પાન ન તોડવા
દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે નારાયણની સાથે તુલસી પૂજા પણ કરવામાં આવે છે. તુલસીના લગ્ન શાલિગ્રામ સાથે થયા છે. આવી સ્થિતિમાં ભૂલીને પણ તુલસીના પાન તોડવાની ભૂલ ન કરો.
- આ વસ્તુઓનું સેવન ન કરો
દેવઉઠી એકાદશીના દિવસે વ્યક્તિએ સાત્વિક જીવન જીવવું જોઈએ. જો ઉપવાસ ન કરતા હોવ તો પણ આ દિવસે સાદું ભોજન લો. ડુંગળી, લસણ, ઈંડા, માંસ, દસરું વગેરે જેવી વગેરેની વસ્તુઓનું સેવન ન કરવું જોઈએ અને બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું.
- ચોખા ન ખાઓ
શાસ્ત્રોમાં કોઈપણ એકાદશી પર ચોખા ખાવાની મનાઈ છે. કે જે માંસાહારી સમાન આ દિવસે ગણાય છે. દેવઉઠી એકાદશીને સૌથી મોટી એકાદશી માનવામાં આવે છે. તેથી આ દિવસે ભૂલીને પણ આવી ભૂલ ન કરવી જોઈએ.
દેવઉઠી એકાદશી / પ્રબોધિની એકાદશીની વ્રતકથા
નારદજી કહે છે કે હે પિતાજી ! એક સમયે એક જ વાર જમવાનું, રાત્રે ભોજન અને આખો દિવસ ઉપવાસ કરવાથી શું ફળ મળે છે,તેના વિષે કહો. બ્રહ્માએ કહ્યું હે નારદજી પ્રબોધિની એકાદશીના દિવસે એક જન્મ, એક ભોજન કરીને બે જન્મો અને રાત્રે ભોજન કરીને આખો દિવસ ઉપવાસ કરવાથી સાત જન્મના પાપનો નાશ થાય છે. જે વસ્તુ ત્રિલોકીમાં મળી શકતી નથી અને જોઈ શકાતી પણ નથી તે દેવઉઠી પ્રબોધિની એકાદશીમાંથી મેળવી શકાય છે અને અનેક જન્મોમાં કરેલા પાપો એક જ ક્ષણમાં નાશ થઈ જાય છે.
આજના શુભ દિવસે થોડું પુણ્યપૂર્ણ કાર્ય પણ ઘણું ફળ આપે છે, જેમકે વડીલોની સેવ કરવી, ગરીબ જરૂરિયાત લોકોને મદદ કરવી, તરસ્યાઓને પાણી પાવવું, ભૂખ્યાઓને જમાડવું વગેરે જેવા કાર્યો કરવા જોઈએ. જેઓ સાંજનીપૂજા નથી કરતા, નાસ્તિકો, વેદોની નિંદા કરનારાઓ છે, સદા પાપી કાર્યોમાં વ્યસ્ત રહે છે, બ્રાહ્મણો અને શુદ્રો જે છેતરપિંડી કરે છે, બ્રાહ્મણો સાથે આનંદ માણે છે, આ બધા જેવા છે. ચંડાલ જેઓ વિધવા અથવા સદાચારી બ્રાહ્મણ પાસેથી આનંદ લે છે, તેમના કુળનો નાશ કરે છે.
પરસ્ત્રી ગામીને સંતાન નથી અને તેના પાછલા જન્મમાં સંચિત તમામ સત્કર્મોનો નાશ થાય છે. જે ગુરુ અને બ્રાહ્મણો સાથે અહંકારથી વાત કરે છે તે ધન અને સંતાનથી પણ નીચ છે. જેઓ ભ્રષ્ટાચાર કરે છે, અને જેઓ નીચ વ્યક્તિની સેવા કરે છે અથવા તેનો સંગ કરે છે, આ બધાં પાપો દેવઉઠી એકાદશીના વ્રતથી નાશ પામે છે.
જે વ્યક્તિ આ આ એકાદશીના દિવસે ભગવાનની શ્રદ્ધાપૂર્વક પૂજા કરે છે, તુલસી અર્પણ કરે છે, ધૂપ દીપ કરે છે કરે છે તેના સો જન્મોના પાપોનો નાશ થાય છે. આ દિવસે રાત્રિ જાગરણ કરનારની આવનારી પેઢીઓ સ્વર્ગમાં જાય છે. નરકના મુક્તિ મળીને સુખથી સજ્જ થઈને તેઓ વિષ્ણુલોકમાં જાય છે. આ વ્રતની અસરથી બ્રહ્મહત્યા જેવા મહાપાપનો પણ નાશ થાય છે. જે ફળ તમામ તીર્થોમાં સ્નાન કરવાથી, ગાય, સોનું અને જમીનનું દાન કરવાથી મળે છે, તે જ ફળ આ એકાદશીની રાત્રે જાગરણ કરવાથી મળે છે.
હે મુનિ આ સંસારમાં એ જ વ્યક્તિનું જીવન સફળ છે જેણે પ્રબોધિની એકાદશીનું વ્રત કર્યું છે. તે જ્ઞાની તપસ્વી અને જિતેન્દ્રિય છે અને જેણે આ એકાદશીનું વ્રત કર્યું છે તેને આનંદ અને મોક્ષ મળે છે. તે વિષ્ણુને ખૂબ જ પ્રિય છે, જે મોક્ષના દ્વાર કહે છે અને તેના સારનું જ્ઞાન આપે છે.
જય શ્રી કૃષ્ણ 🙏 જય શ્રી હરિ 🙏
જો આપને એકાદશી વ્રતકથા મહિમા સાંભળવો હોય તો અહિયાં નીચેના વિડીયોમાં સાંભળી શકો છો.
0 Comments